Django ORM ve QuerySets (Sorgu Setleri)

Bu bölümde Django'nun veritabanına nasıl bağlandığını ve veriyi nasıl sakladığını öğreneceğiz. Hadi başlayalım!

QuerySet (SorguSeti) Nedir?

QuerySet (SorguSeti), esas olarak, verilen bir modelin nesnelerinin listesidir. QuerySet veritabanından veri okumamıza, veriyi filtrelememize ve sıralamamıza imkan sağlar.

En kolayı örnekle öğrenmektir. Hadi deneyelim, olur mu?

Django shell (kabuk)

Yerel konsolumuzu açalım (PythonAnywhere'dekini değil) ve şu komutu yazalım:

(myvenv) ~/djangogirls$ python manage.py shell

Etkisi aşağıdaki gibi olmalı:

(InteractiveConsole)
>>>

Şu an Django'nun etkileşimli konsolundayız. Python istemine benziyor, ama biraz Django büyüsü eklenmiş :) Kuşkusuz burada da Python komutlarının tümünü kullanabiliriz.

Tüm nesneler

Önce tüm gönderilerimizi görüntülemeyi deneyelim. Bunu aşağıdaki komut ile yapabiliriz:

>>> Post.objects.all()
Traceback (most recent call last):
      File "<console>", line 1, in <module>
NameError: name 'Post' is not defined

Aman! Bir hata meydana geldi. Bize bir gönderi olmadığını söylüyor. Doğru - önce gönderiyi almayı unuttuk!

>>> from blog.models import Post

Post modelini blog.models model havuzundan kolayca kodumuza dahil ettik. Şimdi bütün gönderileri tekrar göstermeyi deneyelim:

>>> Post.objects.all()
[<Post: Gönderi 1>, <Post: Gönderi 2>]

Daha önce yarattığımız gönderilerin listesi! Bu gönderileri Django yönetici arayüzü kullanarak yaratmıştık. Şimdi ise Python kullanarak yeni gönderiler yaratmak istiyoruz, bunu nasıl yapabiliriz?

Nesne oluşturma

Veritabanına yeni bir gönderi eklemek için:

>>> Post.objects.create(yazar=ben, baslik='Harika bir gönderi', yazi='Ne desem bilemedim')

Ancak bir eksiğimiz var: ben. Gönderinin yazar özelliğine User modelinden türetilen bir nesneyi parametre olarak vermemiz gerekiyor. Nasıl verebiliriz?

Öncelikle kullanıcı modelini dahil edelim:

>>> from django.contrib.auth.models import User

Veritabanımızda hangi kullanıcılar var? Şu şekilde görebiliriz:

>>> User.objects.all()
[<User: zeynep>]

Daha önce yarattığımız ayrıcalıklı kullanıcı! Şimdi veritabanından kullanıcı nesnesi alalım:

ben = User.objects.get(username='zeynep')

Gördüğünüz gibi, username özelliği 'zeynep' olan User nesnesini get ile aldık. Müthiş! Tabiki, kullanıcı adını kendi kullanıcı adınıza göre ayarlamalısınız.

Gönderimizi artık kaydedebiliriz:

>>> Post.objects.create(yazar=ben, baslik='Harika bir gönderi', yazi='Ne desem bilemedim')

Yaşasın! Çalışıp çalışmadığını kontrol etmek ister misin?

>>> Post.objects.all()
[<Post: Gönderi 1>, <Post: Gönderi 2>, <Post: Harika bir gönderi>]

İşte bu kadar, listede bir gönderi daha!

Daha fazla gönderi ekle

Şimdi biraz eğlenenebiliriz ve nasıl çalıştığını görmek için daha fazla gönderi ekleyebiliriz. 2-3 tane daha ekleyin ve bir sonraki kısma devam edin.

Nesneleri filtrelemek

QuerySets in büyük bir parçası nesneleri filtreleyebilme kabiliyetidir. Diyelim ki, Zeynep tarafından yazılmış tüm gönderileri bulmak istiyoruz. Post.objects.all() içindeki all yerine filter kullanacağız. Parantez içine istediğimiz blog gönderilerinin sağlaması gereken şartları belirteceğiz. Örneğimizde, yazar ben'e eşitti. Django'da bu filtre şöyle yazılır: yazar=ben. Şu an kod parçacığımız şöyle görünüyor:

>>> Post.objects.filter(yazar=ben)
[<Post: Gönderi 1>, <Post: Gönderi 2>, <Post: Harika bir gönderi>, <Post: Nefis bir gönderi>]

Ya da belki baslik alanında içinde 'Nefis' kelimesini içeren tüm gönderileri görmek istiyoruz?

>>> Post.objects.filter(baslik__contains='Nefis')
[<Post: Nefis bir gönderi>]

Not baslik ve contains arasında iki tane alt çizgi (_) var. Django'nun ORM'i bu söz dizimini, özelliği ("baslik") ve operasyon veya filtreyi ("contains") ayırmak için kullanır. Sadece tek alt çizgi kullanırsanız, "FieldError: Cannot resolve keyword baslik_contains" hatası alırsınız.

Ayrıca yayınlanmış tüm gönderilerin bir listesini alabiliriz. Bunu geçmişte yayinlama_tarihi alanı belirtilmiş tüm gönderileri filtreleyerek yapıyoruz:

from django.utils import timezone Post.objects.filter(yayinlama_tarihi__lte=timezone.now()) []

Maalesef, Python konsolundan eklediğimiz gönderi henüz yayınlanmadı. Bunu değiştirebiliriz! İlk olarak yayınlamak istediğimiz gönderinin bir örneğini alalım:

>>> post = Post.objects.get(baslik="Harika bir gönderi")

Ardından yayinla methodu ile gönderiyi yayınlayalım!

>>> post.yayinla()

Şimdi yayınlanmış gönderileri tekrar almaya çalışalım (3 kez yukarı yön ve ardından enter tuşuna basın):

>>> Post.objects.filter(yayinlama_tarihi__lte=timezone.now())
[<Post: Harika bir gönderi>]

Nesneleri Sıralama

QuerySets ayrıca nesne listesini sıralamanızı da sağlar. Nesneleri yaratilis_tarihi özelliğine göre sıralamayı deneyelim:

>>> Post.objects.order_by('yaratilis_tarihi')
[<Post: Gönderi 1>, <Post: Gönderi 2>, <Post: Harika bir gönderi>, <Post: Nefis bir gönderi>]

Başına - ekleyerek sıralamayı tersine de çevirebiliriz:

>>> Post.objects.order_by('-yaratilis_tarihi'')
[<Post: Nefis bir gönderi>, <Post: Harika bir gönderi>, <Post: Gönderi 2>, <Post: Gönderi 1>]

Sorgu Setlerini Zincirlemek

Sorgu setlerini zincirleyerek beraber kullanabilirsiniz:

>>> Post.objects.filter(yayinlama_tarihi__lte=timezone.now()).order_by('yayinlama_tarihi')

Zincirleme gerçekten çok güçlüdür ve oldukça karmaşık sorgular yazmanıza imkan sağlar.

Güzel! Şimdi bir sonraki bölüm için hazırız. Kabuğu kapatmak için, şunu yazalım:

>>> exit()
$